Er is geen beeld dat beter de taoïstische filosofie weergeeft dan T’ai-tji. De wereld van tegenstellingen die Een Geheel vormt; Dao. Dao is de bron waar alle tegenstellingen uit voortvloeien en weer in oplossen. Alles wat daar tussen ligt, en er tevens in vervat is, is “de weg”, Dao.
Tegenstellingen houden veranderingen in en verandering impliceert beweging. Omwille van licht ( yang ) kunnen we bewegingen waarnemen. We zien dat iets ergens vertrokken is en ergens naar op weg is. De ene conditie gaat onvermijdelijk over in de andere. Zoals de lente overgaat in de zomer, de zomer in de herfst en de herfst in de winter.
De een houdt meer van de winter, de ander van de zomer en zo ontstaat een duaal bewustzijn dat voor iedereen verschilt. T’ai-tji symboliseert het bewustzijn van de absolute werkelijkheid, het bewustzijn waarbinnen de tegenstellingen ( yin en yang ) plaats hebben. Yin en Yang vormen een eenheid waarin elk het potentieel van de ander bevat.
Volgens Confucius zou de beweging ( ervaring ) idealiter tot verwarring, de verwarring tot reflectie en reflectie tot wijsheid, moeten leiden. De taoïstische filosofie geeft ons een beeld van de wijze waarop we de wereld van tegenstellingen kunnen gebruiken om eenheid te ervaren. Via het pad komen we uiteindelijk tot een houding waarbij ons bewustzijn geen tegenstellingen configureert maar hun diepe vereniging herkent. Wie echter het ene niet kent kan het andere niet kennen. Vanuit het donker kan men het licht zien. We komen pas tot de appreciatie van het ongescheiden bewustzijn na een reis door de wereld van tegenstellingen. Om tot het bewustzijn van eenheid te komen mogen we eerst naar hartenlust onderverdelen en dat is wat de klassieke Chinese filosofen ons voordeden.
Ze verdeelden onder in yin en yang maar vertelden ons meteen bij dat :
- hoewel er een onderscheid wordt gemaakt, dat yin niet zonder yang bestaat en omgekeerd
- het absolute yin of yang niet bestaat
- wanneer iets yin genoemd wordt, ook yang aanwezig is
- yin en yang geen statisch fenomenen zijn
- yin en yang dynamisch processen zijn die nooit stoppen of gestopt kunnen worden
- iets pas yin of yang is in vergelijking met iets anders
- yin en yang onderling afhankelijk zijn
- yang overmaat leidt tot yin-overmaat en omgekeerd; ze gaan in elkaar over
- wanneer de waarde van het ene vergroot, de waarde van het andere af neemt
Yang Yin
mannelijk vrouwelijk
zon maan
vuur water
heet koud
wit zwart
bewust onbewust
verstand emotie
actief passief
linker hersenhelft rechter hersenhelft
rechter lichaamshelft linker lichaamshelft
intelligentie intuïtie
zout zoet
energie massa
klein groot
dun dik
boven onder
positief negatief
sterk zwak
spieren en bot vet
licht donker
middelpuntzoekend middelpuntvliedend
samentrekkend uitdijend
vereniging scheiding
snel traag
zwaarder ( soortelijk gewicht ) lichter
harder zachter
dierlijk plantaardig
meer kompact en samen gebald hol, expansief
zomer winter
zelfingenomen afhankelijk van goedkeuring
arrogant onbenullig
hoogmoedig onbeduidend
ongeduldig verontrust
autoritair besluiteloos
jachtig lui
onbuigzaam onbepaald
koppig gedwee
In de westerse cultuur wordt de ontmoeting van twee tegengestelde krachten vaak als iets gewelddadigs beschreven en daar zit de kerk zeker voor iets tussen. De onderverdeling in goed en kwaad, in hemel en hel …is buitengewoon geschikt om angsten te bevorderen en die zijn op hun beurt zijn goed bruikbaar om mensen in een machtsgreep te houden. Waar oosterse leringen en godsdiensten een weg kenbaar maken die moet leiden tot het hoogste bewustzijn, bewerkstelligen de monotheïstische wereldgodsdiensten eerder het omgekeerde. Ze bekrachtigen de uitersten, zetten volgelingen er toe aan om te kiezen, en werken zo het duale bewustzijn in de hand.
Lao Tse ( Tao Te Ching ) leert ons dat de tegenstellingen extreme vormen zijn van één dynamisch geheel en dat de tegendelen, omwille van de beweging, voortdurend in elkaar over gaan. Iets vloeit uit en trekt terug samen, het verspreid zich en verzamelt zich, koud wordt warm, warm wordt koud, nat wordt droog en droog wordt nat. De tegenstellingen zijn in waarde gelijk omdat het eigenlijk polen zijn van de zelfde Eenheid.
We kunnen voor uitersten kiezen en ons ten gevolge daarvan verliezen in allerlei activiteiten of kiezen voor non-activiteit en ons verliezen in rust. “Wat voor zin heeft het om voor het ene te kiezen als het zaad voor het andere er al in aanwezig is ”: vroeg Confucius zich af. De wijzen uit het oosten manen ons aan om ons niet te verliezen in voorkeuren. Door niet te kiezen komen de tegenstellingen op een niet vijandige wijze tegenover elkaar staan en zo ontstaat een derde iets; Het Al-Ene.
Maar we moeten zelfs niet kiezen om niet te kiezen. Als we de meesters hun goede raad in de wind slaan en toch kiezen zullen de uitersten elkaar in een clash ontmoeten en daaruit ontstaat op termijn, stapsgewijs een steeds andere, subtielere, mooiere werkelijkheid. Waar tegenstellingen elkaar ontmoeten verschijnt uiteindelijk altijd Het Uiteindelijke.
Geluk is onafwendbaar!
